De gemeente past maatwerk toe voor de keuze van het grondbeleid om kansen en initiatieven de ruimte te bieden. Per ontwikkeling wordt zorgvuldig en integraal afgewogen welke rol de gemeente inneemt passend binnen de mogelijkheden van de gemeente met inachtneming van de belangen van de spelers in het speelveld. Bij deze afweging spelen de opgestelde visies, financiën, capaciteit, kennis en risicoruimte een belangrijke rol. Hieruit volgt of de gemeente kiest voor actief grondbeleid, faciliterend grondbeleid of een mengvorm van actief en faciliterend grondbeleid.
De gemeente stimuleert en faciliteert waar mogelijk bouwinitiatieven van derden. De gemeente stimuleert ook ontwikkelaars interactie te hebben met omwonenden en andere belanghebbenden bij concrete bouwinitiatieven. De gemeente vindt dat ook ontwikkelaars een verantwoordelijkheid hebben in het samenspel met de omgeving.
Faciliterend grondbeleid
Bij het voeren van een faciliterend grondbeleid beperkt de gemeente zich veelal tot het vaststellen van kaders waaraan de ontwikkeling moet voldoen. Het initiatief tot verwerven, bouwrijp maken en bebouwen van de onroerende zaak ligt bij de initiatiefnemer. Door het sluiten van een exploitatieovereenkomst, dan wel het opstellen van een exploitatieplan, haalt de gemeente de door haar gemaakte kosten voor onder andere aanpassing van het openbaar gebied terug. De Wet ruimtelijke ordening met daarin de Grondexploitatiewet biedt hiervoor de basis. De producten die de gemeente normaliter verzorgt voor deze vorm van grondbeleid is een startdocument (waarin de kaders van de ontwikkeling worden beschreven), een exploitatieovereenkomst (voor het kostenverhaal), een wijziging van het bestemmingsplan met eventueel een exploitatieplan en eventueel het inrichten van de openbare ruimte.
De gemeente voert voor vele projecten faciliterend grondbeleid.
In 2022 heeft de gemeente Velsen voor € 485 duizend aan exploitatiebijdragen ontvangen uit gesloten anterieure overeenkomsten.
Actief grondbeleid
Een actief grondbeleid betekent dat de gemeente de stedelijke ontwikkeling bevordert, leidt en stuurt door de ontwikkeling van plannen (geheel of gedeeltelijk) in eigen hand te nemen. De gemeente tracht hierbij zo tijdig mogelijk de eigendom van onroerende zaken te verwerven, de percelen bouwrijp te maken en ze vervolgens weer uit te geven onder voorwaarden tegen een marktconforme prijs.
In de subparagrafen C tot en met E rapporteert de gemeente alleen over het actief grondbeleid.
De volgende projecten vallen onder de categorie Bouwgrond in exploitatie (BIE) per 1 januari 2023:
- De Grote Hout
- Wijkermeerweg
- Oud IJmuiden
- Van Diepenstraat
- Lagersstraat
Alleen de categorie Bouwgrond in exploitatie (BIE) valt binnen het ondernemerschap van het grondbedrijf. Overige gronden vallen onder de materiële vast activa (MVA).
Samenwerkingsvormen
Er kunnen situaties voorkomen waarbij de gemeente en private partij(en) risico’s willen delen. Dan ontstaat er een mengvorm van actief en faciliterend grondbeleid en kan er gekozen worden om een samenwerking aan te gaan met 1 of meerdere private partijen (publiek private samenwerking PPS). Er worden afspraken gemaakt over taak-, risicoverdeling en betalingen. Momenteel zijn er geen samenwerkingen aangegaan met private partijen.
Jaarbudgetten
Op basis van de kadernota Ontwikkeling van het Grondbeleid (raadsbesluit 23 december 2021) zijn een 3-tal jaarbudgetten beschikbaar gesteld.
- Jaarbudget plankosten faciliterend grondbeleid.
- Jaarbudget plankosten actief grondbeleid.
- Jaarbudget sloop opstallen.
Als dekking is de post doorbelasten kosten Gebiedsontwikkeling van € 773 duizend per jaar opgenomen.
Hieronder is een tabel opgenomen met de verantwoording per budget:
Tabel: Verantwoording per budget
Bedragen x € 1.000
Jaarbudget | Budget | Besteed | |
|---|---|---|---|
Plankosten faciliterend grondbeleid | 52 | 21 | |
Plankosten actief grondbeleid | 103 | 21 | |
Sloopkosten opstallen | 618 | 95 |
Strategische aankopen
In de kadernota Ontwikkeling van het Grondbeleid (raadsbesluit 23 december 2021) is het maximum voor strategische aankopen vastgesteld op € 10 miljoen. De boekwaarden van de strategisch aangekochte locaties (€ 119 duizend) die opgenomen zijn onder de materiële vaste activa, zijn in mindering gebracht op het beschikbare bedrag voor de strategische aankopen. Het saldo per 1 januari 2022 was € 9,881 miljoen. In 2022 hebben er geen strategische aankopen plaatsgevonden. Het restant bedrag voor aanwending van strategische aankopen in het kader van het grondbeleid per 1 januari 2023 is daarmee ongewijzigd € 9,881 miljoen.